GNSS-ийн байнгын ажиллагаатай станц

“Байнгын ажиллагаатай суурин станц" гэж навигацийн хиймэл дагуулын дохио хүлээн авах, хадгалах, боловсруулах, өөрийн солбицол, өндрийг тухайн агшин бүрд тодорхойлох, мэдээллээ хэрэглэгчдэд түгээх байнгын тасралтгүй үйл ажиллагаатай иж бүрэн цахим төхөөрөмж бүхий байгууламжийг хэлнэ.

GNSS-ийн байнгын ажиллагаатай станц нь дараах эд ангиудаас бүрдэнэ:

1.      Антен

2.      Антены кабель утас

3.      Хамгаалалтын төхөөрөмжүүд

               a.       Аянга зайлуулагч

               b.       Цахилгааны тогтворжуулагч

4.      Антены радом

5.      Хүлээн авагч

6.      Сервер

2000 онд УГЗЗГ /хуучнаар/ анхны байнгын ажиллагаатай станцыг /Javad фирмийн GPS-ийн хүлээн авагч, антенн/ Швед улсын SIDA төслийн хүрээнд Улаанбаатар хотод байгуулсан.

2005 онд Швейцари улсын Leica фирмийн тусламжаар 3 станцыг Улаанбаатар хотод /Амгалан өртөө, Иргэний нисэх ерөнхий газар, ГХГЗЗГ суурилуулсан байна. Дээрх станцуудыг Улаанбаатар хот орчимд бодит агшны хэмжилтийн засварыг дамжуулах зорилгоор ашиглаж байсан.

2010 онд Мянганы сорилтын сангийн “Хөрөнгийн эрхийн бүртгэл” төслийн шугамаар 6 станцыг Дархан /1/, Эрдэнэт /1/, Улаанбаатар /4/ хотуудад газрын кадастрын зураглалын ажилд ашиглуулахаар суурилуулсан.

2011 онд Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтын төсвөөр Увс, Архангай аймгуудад 2 станц, Булган аймагт 1 станцыг шилжүүлэн суурилуулсан.  Тус онд ГХБГЗЗГ GNSS-ийн байнгын ажиллагаатай станцуудыг интернетийн нэгдсэн сүлжээнд холбож, Trimble Dynamic Control удирдлагын нэгдсэн програм хангамжийг суурилуулж, Улаанбаатар, Дархан, Эрдэнэт, Улаангом, Цэцэрлэг хотуудад интернетийн сүлжээ ашиглан станцуудын RTK засварыг дамжуулж, хэрэглэгчдэд үүрэн холбооны сүлжээгээр мэдээлэл дамжуулах GPRS технологийг ашиглан бодит ашгны хэмжилт хийх боломж бүрдүүлсэн. Мөн онлайн байдлаар хэрэглэгчдэд станцуудын 24 цагийн статик өгөгдлийг түгээж эхэлсэн.

2012 онд улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар Хөвсгөл /HUV1/, Говь-Алтай /GOA1/, Баянхонгор /BHO1/, Өвөрхангай /OVA1/, Завхан /ZAV1/, Дорноговь /DOG1/, Сүхбаатар /SUA1/, Өмнөговь /OMA1/ аймгуудад GNSS-ийн байнгын ажиллагаатай 8 станцыг нэмж суурилуулсан.

2013 онд улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар Баян-Өлгий /BOA1/, Говьсүмбэр /GSA1/, Дорнод /DOA1/, Дорноговь /DOG1/, Дундговь /DUA1/, Өмнөговь /OMA2/, Сэлэнгэ /SEA1/ аймгуудад GNSS-ийн байнгын ажиллагаатай 7 суурин станцыг нэмж суурилуулсан.

2014 онд улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар Баянхонгор /BHO2/, Багануур /BGNR/, Увс /UVA1/, Завхан /ZAV2/, Хөвсгөл /HUV2/, Булган /BUA2/, Сэлэнгэ /SEA2/, Хэнтий /HEA1, HEA2/, Дорнод /DOA2/, Сүхбаатар/SUA2/, Өмнөговь /OMA3/, Дундговь /DUA2/, Өвөрхангай /OVA2/, Ховд /HOA1, HOA2/ зэрэг 16 станцыг нэмж байгуулсан.

2017 онд Нийслэлийн төсвийн хөрөнгө оруулалтаар Төв /TUV2/, Улаанбаатар хотод /UB02, UB03, UB04, UB05/ зэрэг 5 станцыг шинээр нэмж суурилуулсан.

Зураг10. GNSS-ийн байнгын ажиллагаатай станцын байрлалын бүдүүвч

2021 оноос ГЗБГЗЗГ-н хариуцаж буй GNSS-ийн байнгын ажиллагаатай суурин станцуудыг  SNIP /АНУ-ын “Subcarrier Systems Corp”/ удирдлагын програм хангамжаар нэгдсэн сүлжээнд холбон өдөр тутмын үйл ажиллаанд дүн шинжилгээ хийж, хэвийн ажиллагааг ханган ажиллаж байна.

Энэхүү удирдлагын системийг нэвтрүүлснээр байнгын ажиллагаатай суурин станцаас RTK хэмжилт хийж болох хамгийн хол зайг 35км болгож хэмжилтийн нарийвчлалыг сайжруулан, RTK хэмжилт хийж байх үед дараагийн хамгийн ойр байнгын ажиллагаатай станц /БАСС/-руу холбогдох зайг 2 километр болгож  тохируулан PS, GLONASS болон BeiDou, Galileo зэрэг бусад хиймэл дагуулын навигацийн системд дохио дамжуулах боломж бүрдсэн.

2022 оны байдлаар Монгол улсад навигацын хиймэл дагуулаас дохио хүлээн авч, байрлал тодорхойлох зориулалт бүхий төр, хувийн хэвшлийн нийт 65 байнгын ажиллагаатай суурин станц ашиглагдаж байна. 

ГЗБГЗЗГ-ын хариуцаж буй GNSS-ийн байнгын ажиллагаатай станцуудаас Улаанбаатар Дорноговь, Дорнод, Өвөрхангай, Өмнөговь, Ховд, Хөвсгөл дэхь станцуудын өгөгдлийг жил бүр Ази, Номхон далайн бүсийн GNSS-ийн сүлжээний хэмжилтэнд ашиглаж байна.

ГЗБГЗЗГ-ын даргын 2022 оны 06 сарын 06-ны өдрийн А/116 дугаар тушаалаар байнгын ажиллагаатай 6 суурин станцын /BOA1, ZAV1, OVA1, SEA1, SUA1, GSA1/ хурдны вектор утгыг тооцоолон бодож батлууллаа.

Ингэснээр ГХГЗЗГ-ын даргын 2014 оны А/122 тушаалаар батлагдсан 2005 оны 01 дүгээр сарын 01-ны өдрийн эрин бүхий ITRF2008 солбицлыг хэмжил зураглалын ажилд нутаг дэвсгэрийн шилжилт, хурдны вектор засварыг тооцоолон ашиглах боломж бүрдлээ.

ГЗБГЗЗГ-ын хариуцан ажиллуулж буй GNSS-ийн байнгын ажиллагаатай 43 суурин станцын статик өгөгдөл болон хиймэл дагуулаас авч буй дохиог ашиглан албан байгууллага, иргэн, аж ахуйн нэгжүүд геодезийн хэмжилт, зураглалын ажилд бодит агшны засварыг /RTK/ нээлттэй, үнэ төлбөргүй ашиглаж байна.

GNSS-ийн байнгын ажиллагаатай суурин станцыг дараах ажлуудад ашиглаж байна.

1.       Байрлалын сүлжээний тэгшитгэн бодолт хийх

2.       Бүх төрлийн байр зүйн зураглал, кадастрын зураг, газрын маргааны хэмжилт хийх

3.       Олон улсын судалгааны хэмжилт туршилтын ажил

4.       Газар хөдлөл, царцдасын мониторинг хийх

5.       Уул уурхай, төмөр зам, авто зам, газар тариалангийн салбарын геодезийн ажлуудад  

2020-2022 онд  байнгын ажиллагаатай станцын хэрэглээг олон улсын жишигт хүргэх зорилгоор дотоодын боловсон хүчний мэдлэг чадварт суурилсан, монгол хэл дээр хөгжүүлсэн геодезийн статик хэмжилтийн үр дүнг 2005.01.01 эринд боловсруулах онлайн тэгшитгэн бодолтын системийг хөгжүүлэн /MonPOS/ хэрэглээнд нэвтрүүлсэн.

 Систем рүү энэ холбоосоор хандана уу. http://monpos.gazar.gov.mn/

 

 Хэрэглэгч тус системд нэвтрэн орж бүртгүүлэн цаг хугацаа орон зайнаас үл хамааран дараах үйлчилгээнүүдийг нээлттэй, үнэ төлбөргүй ашиглаж болно.Үүнд:

-       GNSS-ийн байнгын ажиллагаатай станцын өгөгдлийг тэгшитгэн бодох

-       GNSS-ийн байнгын ажиллагаатай станцын өгөгдлийг татаж авах

-       GNSS-ийн байнгын ажиллагаатай станцуудын өдөр тутмын солбицлын өөрчлөлтийг харах

-       Станцуудын RTK засвар дамжуулалтыг хянах

-       Солбицол хооронд шилжүүлэх

-       Геоидын загвар ашиглан ортометрийн өндөр бодох

БАСС-ын бодит агшны засвар /RTK/ ашиглагч иргэн, хуулийн этгээд, аж ахуй нэгж,  байгууллагууд ГЗБГЗЗГ-н хариуцан ажиллуулж буй БАСС-уудыг ашиглан хэмжилт хийхдээ ашиглаж буй багаж /rover/ дээр дараах байдлаар тохиргоог хийнэ.

IP хаяг: rtk.gazar.gov.mn эсвэл 66.181.168.80

• Хэрэглэгч: rover
• Нууц үг: 262461
• Mountpoint: MGL_network

 “MGL_network” сүлжээний БАСС нь 35км хүртэлх /2см+1ppm/ зайнд ажиллаж буй хэрэглэгчдэд бодит агшны засвар дамжуулах ба GNSS-ийн хүлээн авагч нь RTCM 3.x төрлийн форматыг дэмждэг байхыг шаардана.  MGL_network сүлжээний БАСС-н байрлалыг энд дарж үзнэ үү.